>>> Dezynsekcja
Tępienie szkodliwych owadów (zwłaszcza pasożytniczych stawonogów jak muchy, komary, pchły, wszy i karaluchy), ich jaj i larw, ze względów sanitarnych i gospodarczych. W szerszym znaczeniu niszczenie stawonogów w ogóle.
Dezynsekcję można wykonać przez zastosowanie środków fizycznych (para, ogień, gorące powietrze, promieniowanie ultrafioletowe), mechanicznych (wyłapywanie, trzepanie, oczyszczanie), chemicznych (środki owadobójcze) i biologicznych (zwalczanie za pomocą innych organizmów żywych).
>>> Dezynfekcja (odkażanie)
Postępowanie mające na celu maksymalne zmniejszenie liczby drobnoustrojów w odkażanym materiale. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, a nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.
Wyniki dezynfekcji zależą od trzech czynników:
- drobnoustroju – gatunek, liczba, aktywność fizjologiczna,
- środka dezynfekcyjnego – właściwości chemiczne i fizyczne, stężenie, czas działania,
- środowiska – temperatura, wilgotność, pH, obecność materii organicznej, poziom kationów Ca2+ i Mn2+ itp.
Do dezynfekcji stosuje się metody fizyczne i chemiczne.
Czynniki fizyczne używane do dezynfekcji:
- Para wodna. Do dezynfekcji wcześniej oczyszczonego sprzętu, odzieży, unieszkodliwiania odpadów, używa sie pary wodnej w temperaturze 100-105°C pod zmniejszonym ciśnieniem (0.5 - 0.45 atm). Pary wodnej pod normalnym ciśnieniem używa się od odkażania m.in. wyposażenia sanitarnego.
- promieniowanie. Do odkażania używa sie promieni UV o długości fali 256nm, które niszczą drobnoustroje w powietrzu i na niezasłoniętych powierzchniach.
Czynniki chemiczne używane do dezynfekcji:
- czwartorzędowe sole amoniowe
- alkohole np. alkohol etylowy, alkohol izopropylowy
- aldehydy np. formaldehyd, aldehyd glutarowy
- związki fenolowe np. krezol, rezorcynol
- biguanidy np. chlorheksydyna
- metale ciężkie np. związki srebra, miedzi, rtęci
- związki halogenowe np. jodyna, chloramina
- barwniki np. fiolet krystaliczny, mleczan etakrydyny (Rivanol)
- utleniacze - nadtlenki, np. H2O2 lub nadmanganiany, np. nadmanganian potasu
- tenzydy np. mydła
- kwasy i zasady
Im dłuższy jest czas działania i stężenie środka dezynfekcyjnego, tym większa liczba drobnoustrojów zostanie zniszczona. Ze względu na to, iż środki chemiczne zwykle nie działają w środowisku suchym, ważny jest również stopień ich wilgotności, co jest szczególnie ważne w dezynfekcji powietrza.
>>> Deratyzacja (odszczurzanie)
Zwalczanie za pomocą środków chemicznych, fizycznych lub biologicznych wszelkich szkodliwych gryzoni najczęściej szczurów i myszy. Przeważnie zatrutym pokarmem lub za pomocą pułapek, rzadziej innymi metodami.
